Na rynku pojawia się wiele nowych koncepcji lokali gastronomicznych oraz produktów spożywczych. Polacy zaczęli zwracać większą uwagę na design i jakość tego, co kupują. Skąd wzięły się te zmiany? Kto za nimi stoi? I czym tak naprawdę jest Food Design?
Pamiętam moment, gdy miałam przed sobą wybór – iść na magisterkę z dziennikarstwa, promocji i reklamy lub znaleźć studia adekwatne do moich zainteresowań kulinarnych. Szukałam wtedy uczelni/miejsca, w którym będę mogła nauczyć się „czegoś więcej” i nie będę kolejnym „specjalistą” z wiedzą pozyskaną ze stron na Google.
I wbrew pozorom było to nie lada wyzwanie. W Polsce brakuje kierunków związanych z kulinariami i gastronomią, gdzie człowiek naprawdę może się czegoś nauczyć, a większości z nas nie stać na studia na zagranicznych uczelniach, takich jak Paryskie „Le Cordon Bleu”, „Auguste Escoffier School of Culinary Arts”, czy „Institute of Culinary Education”.
I tak wylądowałam w Warszawie na kierunku wzornictwo ze specjalnością Food Design. Większość moich znajomych pukała się w głowę i mówiła: „Kolejny licencjat, zwariowałaś! Cała praca w marketingu i reklamie pójdą na marne!”. Jednak po dwóch latach na tym kierunku powiem szczerze – to był jeden z najlepszych wyborów, jakich dokonałam w życiu.
fot. abduzeedo.com
Zacznę od najważniejszego zagadnienia – czym jest Food Design?
Poniżej trzy definicje specjalistów z zakresu Food Design.
Dr Rick Schifferstein (Departament Wzornictwa na Uniwersytecie Delft w Holandii):
Food Design: Działania mające na celu stworzenie nowego produktu spożywczego, określającego jego składniki, przepis, przygotowanie, opakowanie, prezentowanie, instrukcję przechowywania i instrukcje serwowania.
Dr Francesca Zampollo (International Food Design Society) przedstawia Food Design jako połączenie jedzenia i designu. Jest to proces projektowania, który prowadzi do innowacji w zakresie produktów, usług lub systemów dla żywności i jedzenia. Zaczyna się od produkcji, zaopatrzenia, konserwacji i transportu, a kończy na przygotowaniu, prezentacji, konsumpcji i utylizacji.
Marije Vogelzang (Studio Marije Vogelzang) uważa, że Food Design jest częścią większej dyscypliny – Eating Design. Food Design jest rzeczywistym i dosłownym projektem, w którym projektuje się żywność, czyli materię. Może dotyczyć odżywiania, jak i ideologii lub walki z marnowaniem oraz wyrzucaniem jedzenia.
Kilka kategorii Food Design – dzięki nim lepiej można zrozumieć zadania Food Designera w różnych sektorach:
- Food Product Design – projektowanie produktów
Designerzy w tej kategorii zajmują się wyrobami masowej produkcji, takimi jak czekolady, lody, czy makarony. Do ich obowiązków należy badanie rynku, zrozumienie potrzeb konsumentów i zaprojektowanie (wspólnie z technologami i naukowcami) produktu, który będzie innowacyjny.
- Design For Food – projektowanie „dla jedzenia”
Projekty w tej kategorii dotyczą głównie urządzeń dzięki którym możemy przygotować lub konsumować jedzenie. Designer bada rynek i poszukuje nowych rozwiązań, które ułatwią produkcję, jak i spożywanie jedzenia – np. Nowoczesne blendery, urządzenia wielofunkcyjne, przybory kuchenne.
- Design With Food – projektowanie z wykorzystaniem jedzenia
Osobiście do tej kategorii zaliczam wielkich Szefów Kuchni, którzy potrafią na talerzu stworzyć cuda. Osoby zajmujące się tą gałęzią designu muszą potrafić gotować i/lub piec, aby zaprojektować coś wykorzystując produkty spożywcze.
- Food Space Design – projektowanie przestrzeni
W tym kontekście słowo „space” traktuje się jako przestrzeń do gotowania i/lub jedzenia. Takie miejsca spotykamy na co dzień – na stacji benzynowej, w restauracji, czy w centrach handlowych. Warto pamiętać, że za tymi miejscami zawsze stoi człowiek i jego koncepcja.
- Eating Design (mój faworyt) – projektowanie „doświadczenia” jedzenia
Eating Design to najbardziej obszerna z podkategorii Food Design. Specjalista w tej dziedzinie musi potrafić kompleksowo zaprojektować „doświadczenie” jedzenia w konkretnym miejscu. Wymyśla rodzaje dań, koncepcję przestrzeni – po prostu kompleksowo zajmuje się wizją projektu.
- Food Service Design – projektowanie sposobu podania i serwowania produktów/dań
Osoba zajmująca się tą podkategorią Food Design jest odpowiedzialna za projekt serwisu, czyli tego, „jak, przez kogo i w jakiej przestrzeni” przedstawione będzie jedzenie. Serwis w restauracji różni się od serwisu w kantynie czy barze mlecznym – nad tym czuwa właściwa osoba.
- Critical Food Design – design krytyczny
Critical Food Design, czyli krytyka produktów spożywczych, jedzenia i wszelkich działań związanych z jedzeniem. Osoby zajmujące się tą podkategorią Food Design prowokują do zmian i zwracają uwagę ludzi na problemy w zakresie żywności i żywienia.
fot. convertkit.com
W przełożeniu na język polski i moje doświadczenia na temat Food Design:
Na Food Design składają się projekty, których podstawę stanowi jedzenie – to nowe danie serwowane przez dobrego Szefa Kuchni (które czasami są istnymi dziełami sztuki!), opakowanie dla nowego produktu, a nawet kreowanie promocji danego miejsca czy produktu związanego z żywnością.
Jako przyszły „Food Designer” uczę się zarówno grafiki komputerowej, gdzie projektuję nowe produkty, menu i kompleksową komunikację wizualną dla nowych marek, lecz także rozwijam zdolności kulinarne pod okiem specjalistów, mam zajęcia z marketingu kulinarnego, chemii żywności i innych przedmiotów silnie łączących się z tematyką kulinariów i gastronomii.
Osobiście na co dzień zajmuję się marketingiem kulinarnym – łączę wiedzę zdobytą na poprzednich studiach z tym, co do tej pory wyniosłam z kierunku wzornictwo. Każde miejsce w którym do tej pory pracowałam związane było z jedzeniem – m.in. agencja reklamowa zajmująca się dużą marką spożywczą, czy redakcja magazynu kulinarnego. Do tego prowadzę bloga, którego właśnie czytasz (<3), więc całe moje życie – zarówno prywatne, jak i zawodowe – związane jest z jedzeniem.
Grunt to kochać co się robi.
Dlaczego Food Design jest naprawdę inspirujący?
Kulinaria i podejście do jedzenia diametralnie zmieniły się w ostatnich latach. W tym momencie mówię o Polsce, bo na zachodzie ta zmiana zaszła wcześniej. Żyjemy w czasach, w których wyjście do libańskiej, tajskiej czy marokańskiej restauracji nie jest dla nas problemem. Na rynku pojawia się wiele nowych i ciekawych koncepcji lokali gastronomicznych i produktów spożywczych. Polacy także zaczęli zwracać większą uwagę na design i jakość produktów, które kupują.
Wiele z tych rzeczy zawdzięczamy właśnie takim „Food Designerom”, którzy starają się uświadamiać ludzi w zakresie produktów i tego, jak powinny one wyglądać.
Tak naprawdę w każdym z nas jest trochę Food Designera. Robimy zdjęcia dań w restauracjach, staramy się tworzyć nowe przepisy, czy układamy dania na talerzu w taki sposób, aby wyglądały smacznie i domownicy lub znajomi powiedzieli „wow”. Ciężko jest przewidzieć przyszłość, lecz jedno jest pewne – jedzenie i osoby zajmujące się jego designem jeszcze nie raz nas zaskoczą.
fot. reimagine-food.com
Świetny post ! Nie miałam pojęcia, że w ogóle istnieje tyle podkategorii food designu. Fajny, niszowy temat. Pisz o tym więcej!